ဝိက်ရှေန်နရဳ:ဗီုရုပ်အဘိဓာန်

Hello welcome မ္ၚဵုရအဴ ဒုင်တၠုင်ဏာရအဴ

ဗီုရုပ်အဘိဓာန် View of Shwedagon Pagoda in Myanmar built by Mon Buddhists ခန္ဓကာယ body သတ် organism အရံင် color လျးတ္ၚဲ Solar System To do ဋ္ဌာန်ဒၟံၚ်ဒၞာဲ building ဂၞိန်ယာတ်ညးဗြဴ Women's clothing ဂၞိန်ယာတ်ညးတြုဟ် Men's clothing ကြိယျာဒွက် Instrument ဝေင်ဂၠာန် sport အပေါတ်ကြိယျာ Tool ဂၠံၚ်ကွဳစက်Vehicle တ္ၚဲကောန်ၚာ်မန် Mon Children's Day တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် Mon National Day တ္ၚဲကျာ်ဗုဒ္ဓ Budda Birthday တ္ၚဲသၟတ်မန် Mon Youth Day Participants Intodesa နိဒါန်Introduction I have resolved to devote all my energies to the writing of this text for the benefit of those who desire to be clever in three languages English, Mon and Mon Pali. တၞဟ်နဖဵုညးမၞုံပၟိက် သၟိက်ဂွံစဳကၠးဆိုက်ဗဒက်အာ ပ္ဍဲအရာပိဘာသာ အၚ်္ဂလိက်၊ မန်၊ ပါဠိမန်တံဂှ်တုဲ အဲဖျေံသန္နိဋ္ဌာန်စိုတ်၊ ဟွံဖိုတ်သ္ပလွဳ၊ စဳဇန်ချူခၞံဗဒှ်လဝ်ပြကိုဟ်ဝွံရောၚ်။ This text will help not only the people in Burma, but also every nationalist who knows English. Foreigners who understand English get much help from this text also to be able easily to read Mon and Mon Pali characters လိက်ဏံဝွံထံက်ပၚ်ကဵုဆညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်မန်ဗၠာဲဏံဓဝ်ဟွံသေၚ်၊ ဍေံမလေပ်ထံက်ပၚ်ကဵုဇၟာပ်ဇၟာပ်ဂကူဇာတိညးမလေပ်လိက်အၚ်္ဂလိက်တံဂှ်ရောၚ်။ and then I compiled this text to meet the demand of the students of English and Mon which are now getting a world-wide recognition. ကောန်ဍုၚ်သၟာၚ်မလေပ်လိက်အၚ်္ဂလိက်တံဂှ်တၞဟ်နဗှ်အခဝ်မန်၊ မန်ပါဠိဒးလောဲသွာဂှ်လေဝ် နူလိက်ဏံဂွံအထံက်ပၚ်ဗွဲဂၠးတိ သ္ပလဝ်စၟတ်သမ္တီရ။ တၞဟ်နသ္ဂောံဒးကဵုပၟိက်စိုတ် ကွးဘာဗ္တောန်လိက် ဘာသာအၚ်္ဂလိက်ကဵုပါဠိတံဂှ်ကီုတုဲ အဲမ္ဒးချူပကောံခၞံဗဒှ်လဝ်ပြကိုဟ်ဂွံမိဂ္ဂး။ ဗီုရုပ်အဘိဓာန် လွဳမာန်အာကာသHeavenly body ပရေင်တ္ၚဲthe Sun မာကျူရဳ Mercury ဗဳဏာတ် Venus ဂၠးတိ Earth ဂိတု Moon ဂြိုဟ်အၚါ Mars ဂျူပဳတာJupiter ဂြိုဟ်သၞံၚ်အၚာ Saturn ဂြိုဟ်သၞံၚ်စာံပါ Uranus ဂြိုဟ်သၞံၚ်ဏာတ်ဂျူ Neptune သၞံၚ်ဒဂုဲ Comet ဂြိုဟ်သၞံၚ်ဍောတ် Asteroid belt ဂြိုဟ်ဂေၚၚ် Orbit Members, organs and component parts of the body အၚ်္ဂအဝယ်ဂမၠိုၚ် မစပ်ကဵုခန္ဓကာယ၊ သရဳရ ပဋိဗဒ္ဓါနိ English Mon Mon Pali Body ခန္ဓကာယ သရဳရံ Head က္ဍိုပ် သဳသံ Forehead တၞေၚ် ကလာဋော Eye မတ် အက္ခိ Ear ကတောဝ် ကဏ္ဏော Tongue လတာ် ဇိဝှာ Nose မုဟ် နာသာ Mouth ပါၚ် မုခဒွါရံ Jaw ဇုတ်ဟၟၚ် ဟနုကာ Tooth ဇ္ၚေက် ဒန္တော Lip သၟန်ပါၚ် သြဋ္ဌော Chin ထမိပ် စုပုကံ Neck ကအ် ဂဳဝါ Shoulder ပၞး အံသော၊ ခန္ဓော Armpit ပါၚ်ကၞက် ကစ္ဆော Hand တဲ ဟတ္ထော Arm [upper] သပါတဲ ဗာဟု Elbow တၚ်တဲ ကပ္ပရော Wrist ကအ်တ မဏိဗန္ဓော Finger လပုတ်တဲ အၚ်္ဂုလဳ Breast ဂၠံတှ်၊ ဂၠးသိုဟ် ဥရော Nipple တှ်၊ ပဋ္ဌမ်တှ် ထနော Back စး ပဳဋ္ဌိ Belly ဗုၚ်ဂၞဴ ကုစ္ဆိ Hip ဂၞိၚ်၊ စၚာၚ်ဂၞိၚ် ဇဃနံ Thigh ဒဳ ဥုရု Knee တၚ်ကၞံၚ် ဇာဏု The calf of the leg ဂဒအ်ဗြာတ်မၞိဟ် ဇၚ်္ဃာ Foot ဇိုၚ် ပါဒေါ Ankle မတ်စိၚ် ဂေါပ္ဖကော Heel ဂနေဟ် ပဏှိ The male organ အၚ်္ဂဇတ်တြုံ အၚ်္ဂဇာတံ The female organ အၚ်္ဂဇတ်ဗြဴ ယောနိ Excrement အသုဘ၊ အိက် ၀စ္စံ Anus တရၚ်တြဴဇၞော်၊ ၀စ္စမဂ် ဂုဒ Urine ဍာ်ပဿဴ၊ တြဴသၟတ် မုတ္တံ Bone ဇုတ် အဋ္ဌိ Rib ဇုတ်သကဲ ဖါသုကာ Flesh ဖျုန် မံသံ Skin စၞာံ စမ္မံ Blood ဆီ လောဟိတံ Sinew; nerve လတေၚ် နှာရု Nail သၞေမ်ဇိုၚ်တဲ နခေါ Sliva ဍာ်ပါၚ် ခေဠော Bile ကၠၚ်တၟတ် ပိတ္တံ Phlegm သၠေဟ် သေမှော Sweat ပဠက် သေဒေါ Hair သော်က္ဍိုဝ် ကေသာ Knot of hair သော်ယံၚ် ဓမ္မိလ္လော Hair on the body သော်ဇတု လောမံ Beard သော်ပါၚ်မုၚ် မဿု Moist aches သော်ပါၚ် ဒါဠိကာ Eyelash သော်ကၞေၚ်မတ် ပခုမံ Eyebrow ကၞေၚ်မတ် ဘမု Tears ဍာ်ရမတ် အဿု Pupil of the eye ခ္ဍောၚ်မတ် နေတ္တတာရာ Skull ဂၞာက္ဍဟ် သဳသကပလော Throat ခ္ဍောၚ်ကအ် ဂလနာဠိ Palm ဂတာတဲ ဟတ္ထတလံ Sole ဂတာဇိုၚ် ပါဒတလံ Waist ဂၞိၚ် မစ္ဇျော Abdomen ဂၞဴဍောတ်သၟဝ်ကၠိုက် ပဿဴမၞုံပ္ဍဲဍေံ ၀တ္ထိ Flank သကဲဂၞိၚ် အံကော Bowels ကြုတ်ဇၞော် အန္တံ Messentery ကြုတ်ဍောတ် အန္တဂုဏံ Stomach ဗုၚ်ဂၞဴအာဟာရ ဥဒရံ Kidneys စွက်ဂြိုတ် ၀က္ကံ Heart ဂၠံစိုတ်ဟဒယ ဟဒယ Liver ဖျန်ဂြိုဟ် ယကနံ Pleura စၠာၚ် ကိလောမကံ Spleen ပဠိ ပိဟကံ Lungs ကသအ် ပပ္ဖါသံ Pus ပတိုဟ် ပုဗ္ဗော Fat ကၠေၚ်မိတ် မေဒေါ Lymph ကၠေၚ်အယိၚ် ၀သာ Snot ခၟောဝ် သိၚ်္ဃာဏိကာ Synovial fluid ခရဵု လသိကာ Brain ဗြံက်က္ဍဟ် မတ္ထလုၚ်္ဂံ Marrow of the bone ၜဝ်ဇုတ် အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ၀တ္ထာဘရဏာနိ Garments and ornaments ဗွိုက်လ္တက်ကယျိုၚ်ကယျဝ်ဂမၠိုၚ် English Mon Mon Pali Cloth ယာတ်ဗွိုက်လတက် ၀တ္ထံ Lower-garment ဂၠိက်၊ သဋ္ဌိုၚ် နိဝါသနံ Upper-garment ယာတ်စၞေဟ် ဥတ္တရဳယံ Jacket-coat ပလောံ ကဉ္စုကော Hat or cap ခၟော်၊ ကထုပ် နာလိပဋ္ဌော Calico; cloth (Made of cotton) ယာတ်တောဝ် ကပ္ပါသိကံ Silk တောဝ်သုပ်၊ ယာတ်သုတ် ကောသေယျံ Blanket; wooden-cloth ယာတ်ကၟဝ် ကမ္ဗလံ Slippers ဒၞပ်သၠိုက်မွဲဒကုတ် ပါဒု Sandal ဒၞပ်သၠိုက်သီုစးဇိုၚ် ဥပါဟနော Shoe ဒၞပ်သၠိုက် ပါဒုကာ Belt; waist band ဇုက်ဂတ်ဂၞိၚ် ကာယဗန္ဓနံ Turban ထၟိၚ်က္ဍိုပ်၊ ယာတ်ဖေၚ် သဳသဝေဋ္ဌကံ Earring သၞေက် ကုဏ္ဍလံ Collar ယာတ်ဂတ်ကအ် ဂဳဝေယျံ Bracelet လကံက်တဲ၊ လက်ကြာပ် ၀လယော Necklace ဇုက်ကၟက်ကအ် ဟာရော (Finger) ring လစိန် အၚ်္ဂုလဳယကံ Crown or diadem ၝောံကိုဋ် ကိရဳတံ Signet ring လစိန်တဆိပ်မၞုံကဵုအက္ခဝ် မုဒ္ဒိကာ A woman’s girdle ဇုက်ဂၞိၚ်မၞိဟ်ဗြဴ မေခလာ A string of Pearls ဇမန်ဗၠဲ မုတ္တာဝလဳ An ornament for the forehead ဗြကၞေၚ် ဥဏှဳသံ Handkerchief ယာတ်တဲ ဟတ္ထပုဉ္ဆနံ Napkin ယာတ်ဇိုတ်တဲ ဟတ္ထပုဉ္ဆနံ People (Human Beings) ဇန်ဂမၠိုၚ်၊ မနုဿာ English Mon Mon Pali Man မၞိဟ်တြုံ ပုရိသော Woman မၞိဟ်ဗြဴ ဣတ္ထဳ Boy ကောန်ၚာ် ဒါရကော Little boy ကောန်ၚာ်ကြံု ကုမာရော Girl ကောန်ၚာ်ဗြဴ ဒါရိကာ Little girl သၟတ်ဗြဴကညာ ကညာ Baby; infant ကောန်ၚာ်သၟတ် ဥတ္တာနသေယျကော Youth သၟတ်ဗၠာဲ ယုဝါ Young man ဗၠာဲ တရုဏော Maiden သၟတ်ဝုတ် ယုဝတီ Young woman ဝုတ် တရုဏဳ Gaffer; old man ညးဇၞော်ဗျု မဟလ္လကော Gammer; old woman မိဇၞော်ဗျု မဟလ္လကဳ Widow ဗြဴကၟာဲ ဝိဓဝါ Nurse မိမိန်ၝဲဗမဴ ဓါတဳ Friend မိတ်သဟာဲ၊ ပြောဲဇွာ မိတ္တော Enemy; foe သၞသကြု သပတ္တော Neighbor ညးမတန်တဴပ္ဍဲဇရေၚ် ပဋိဝိဿကော Brahman ဗြမၞး ဗြာဟ္မဏော Brahman woman ဗြမၞးဗြဴ ဗြာဟ္မဏဳ King သၟိၚ် ရာဇာ Queen ဂၞကျာ် ရာဇမဟေသဳ Prince ကောန်သၟိၚ် ရာဇကုမာရော Princess ကောန်သၟိၚ်ဗြဴ ရာဇကုမာရဳ Poor ဍေံမဒိုက်ဂတ် ဒဠိဒ္ဒေါ Rich ဍေံမသိုက် ဓနုဝါ Fool ဍေံမဒိုဟ်ဓီု ဗာလော Wise ဍေံမၞံုကဵုပညာ ပဏ္ဍိတော Wise man ညးမၞံုကဵုပညာ ပဏ္ဍိတော Wise woman ဗြဲမၞံုကဵုပညာ ပဏ္ဍိတောဣတ္ထဳ Deaf ဍေံမဍိုၚ် ဗဓိရော Dumb ဍေံမကၠဴ မုဂေါ Blind ဍေံမကၠက် အန္ဓော Blind in one eye ဍေံမကၠက်မတ်မွဲဒိုဟ် ကာဏော Bald က္ဍိုပ်ဟဠောတ် ခလ္လာဋော Lame ဇိုၚ်ခေအ် ခဉ္ဇော Hump-backed စးကုန် ခုဇ္ဇော Dwarf ညးဂၠေံသဝ် ဝါမနော Cripple ညးမကဝ်ဇိုၚ်တဲ ပိဋ္ဌသပ္ပဳ Squint-eyed မတ်အေဲ ၀လိရော Insane ဍေံမကြအ်ဥမတ် ဥမ္မတ္တော Personal pronouns ပုဂ္ဂလိကသဗ္ဗနာမ်ဂမၠိုၚ်၊ ပုဂ္ဂလိကသဗ္ဗနာမာနိ English Mon Mon Pali I အဲ အဟံ My; mine ဒဒက်တဴကဵုအဲ မယှံ Me ဟိုန်အဲ မံ By me မိန်အဲ မယာ From me နူအဲ မယာ To me ကုအဲ မယှံ We ပိုဲ မယံ Us ဟိုန်ပိုဲ အမှေ Our; ours; of us ဒဒက်တဴကဵုပိုဲ အမှာကံ To us ကုပိုဲ အမှာကံ From us နူပိုဲညးဂမၠိုၚ် အမှေဟိ By us မိန်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် အမှေဟိ You; thou ဗှေ်၊ တၠအဲ တွံ Your; yours; thy; thine ဒဒက်တဴကဵုတၠအဲ တုယှံ You; thee ဟိုန်တၠအဲ တံ၊ တုဝံ By you (Sing.) မိန်တၠအဲ တယာ From you နူတၠအဲ တယာ To you ကုတၠအဲ တုယှံ You ၚ်မၞးတံညးဂမၠိုၚ် တုမှေ You (Object) ဟိုန်မၞးတံ တုမှေ Your; Yours ဒဒက်တဴတဵုမၞးတံ တုမှာကံ To you ကုမၞးတံ တုမှာကံ By you မိန်မၞးတံ တုမှေဟိ From you နူမၞးတံ တုမှေဟိ He ၚ်ညးဂှ် သော His ဒဒက်တဴကဵုညးဂှ် တဿ Him ဟိုန်ညးဂှ် တံ To him ကုညးဂှ် တဿ By him မိန်ညးဂှ် တေန From him နူညးဂှ် တမှာ They ၚ်ညးတံဂှ် တေ Them ဟိုန်ညးတံဂှ် တေ Their; theirs ဒဒက်တဴကဵုညးတံဂှ် တေသံ To them ကုညးတံဂှ် တေသံ By theme မိန်ညးတံဂှ် တေဟိ From them နူညးတံဂှ် တေဟိ She ၚ်ညးဗြဴဂှ် သာ Her (Object) ဟိုန်ညးဗြဴဂှ် တံ Her; hers ဒဒက်တဴကဵုညးဗြဴဂှ် တဿာ To her ကုညးဗြဴဂှ် တဿာ By her; in her မိန်ညးဗြဴဂှ်၊ ပ္ဍဲ တာယ From her နူညးဗြဴဂှ် တာယ They (feminine) ၚ်ဗြဴတံဂှ် တာ Their ဟိုန်ညးဗြဴတံဂှ် တာယော Tour; theirs ဒဒက်တဴကဵုညးဗြဴတံဂှ် တာသံ To them ကုညးဗြဴတံဂှ် တာသံ By them မိန်ညးဗြဴတံဂှ် တာဟိ From them နူညးဗြဴတံဂှ် တာဟိ In them ပ္ဍဲညးဗြဴတံဂှ် တာဟိ Medicinal herbs and drugs တပ်ဗျဂဥဲဂမၠိုၚ်၊ အပေါတ်ဂဥဲဂမၠိုၚ် ဘေသဇ္ဇာနိ English Mon Mon Pali Beleric myrobelan ဆုမကၠဵု ဝိဘဳတကဳ Emblic တၞံတလုဲ အာမလကဳ Green ginger လဂဝ်ဟနေက် သိၚ်္ဂိဝေရံ Dried ginger လဂဝ်သကဟ် မဟောသဓံ Deodar pine ဆုဒေဝဒါ ဒေဝဒါရု Rock Salt ၜဵုသိန္ဓဴ သိန္ဓဝေါ Betel ဇဗၠု တမ္ဗုလ Camphor ပရုတ် ကပ္ပူရော Guricha ဇုက်မြေက်ဂွဝ် ပူတိလတာ Sandal wood ကြက်စၠန်ဗ္တာၚ်၊ စၠန်ဗကေတ် စန္ဒနော Ren sandal wood ကြက်စၠန်ဗကေတ် ရတ္တစန္ဒနံ Swallow wort တၞံသဘိက် အက္ကော Aloe wood အဂၠဴ (ဂကူစၠန်) အဂရု၊ အဂလု Gallochum စၠန်လမ္စံက် ကာဠဳယံ Saffron ကုမ်ကမာန်၊ စၠန်ဗကေတ် ကုၚ်္ကုမံ Musk ဂဒဵု ကတ္တူရဳကာ Long pepper တၞံကဴကၞိ ပိပ္ဇလိ Cloves ပ္ကဴဝါၚ် လဝၚ်္ဂံ Nutmeg သတ်ဇာဒိဖဵု ဇာတိဖလံ Mace ထိုက်သတ်ဇာဒိဖဵု ဇာတိကောသော Resin ယတဝ်ဂၠဝ် ယက္ခဓူပေါ Exudation of asafetida ၚု ဟိၚ်္ဂု Turpentine ဇၜိုတ်ဆုသ္ၚဴ ကၠေၚ်သ္ၚဴ သရလဒ္ဒဝေါ Collyrium ဂဥုဲယန်မတ် အဉ္ဇနံ Orris root ချောဲဒဇိပ်ဗ္တာၚ် ဂေါလောမဳ Dubba grass ရိုဟ်ချောဲဒဇိပ် ဂေါလောမဳ Clitoria တၞံယန်လမ္စံက် ဂိရိကဏ္ဏဳ Cardamom မအဳ ဨလာ Hospital, Disease. ရုၚ်ဂဥုဲ၊ ယဲဂမၠိုၚ်။ အာရောဂျသလာ၊ ရောဂါ English Mon Mon Pali Health မသက္ကုယဲ အာရောဂျံ Patient; sick ညးမဂိယဲ ရောဂဳ Doctor; physician အ္စာသဝ်၊ ညးမၞုံပညာ ဝေဇ္ဇော၊ ဘိသက္ကော Medicine ဂဥုဲ ဘေသဇ္ဇံ Bandage ယာတ်ဂွဳသရ ၀ဏပဋိစ္ဆာဒကော Surgeon အ္စာသဝ်ဝဳသြပါ်ကရေက် သလ္လကတ္တော Curing; physicking ပွပလွဳပရာယဲ တိကိစ္ဆာ Decoction ပွမတုပ်ဂဥုဲဍာ် ကသာယော Pill ဂဥိုမ ဂုဠကာ Ointment ကၠေၚ်ပၠုဲလံက် အာလေပေါ Powdered-medicine ဂဥုဲတၟိလံက် စုဏ္ဏံ Oil ကၠေၚ် တေလံ Fever ယဲဇွဟ် ဇရရောဂေါ Consumption ယဲခ္ဍက်သ္ကဟ်၊ ယဲဟရေဝ်ဟရောတ် ကာသော Asthma ယဲသၟတ် သာသော Catarrh ယဲချိုပ်ခဍက် ပိနာသော Small-pox ယဲပရန် မသူရိကာ Cholera ယဲဂၞဴအာ၊ ယဲဂအံဂၞဴအာ ဝိသူစိကာ Bilious dysentery ယဲဂၞဴကိတ်ဆီစှေ် ပက္ခန္ဒိကာ Dysentery ယဲဂၞဴကိတ်ဆီစှေ်လောန် အတိသာရော Hemorrhoids; piles ယဲက္ဍိုပ်အရုတ် အရိသံ Intumescence; swelling ယဲဂုဟ်၊ ယဲသောထော သောဖေါ၊ သောထော Vomiting ပွမဂအအ် ၀မဆု Leprosy ယဲခါဒုတ် ကုဋ္ဌံ၊ ကစ္ဆု Boil ယဲဗြိုအ် ဂဏ္ဍော Itch ယဲခၞော် ကဏ္ဍု Epilepsy ယဲဇတုက်ကၠိက် အပမာရော Sore or wound သရ ၀ဏော Elephantiasis of the scrotum ယဲဗရိုက်၊ ယဲခၟာဲလိၚ်မဂုဟ် ဝါတဏ္ဍ Insanity; madness ပွမကြအ် ဥမ္မဒေါ