牙

牙 U+7259, 牙 CJK UNIFIED IDEOGRAPH-7259 ← 牘 [U+7258] လိက်ဗီုကောန်ရုပ်CJKဂမၠိုင် 牚 → [U+725A]

⽛ U+2F5B, ⽛ KANGXI RADICAL FANG ← ⽚ [U+2F5A] ဌာနက္ဍိုပ်လိက်ခါမ်ယှဳဂမၠိုင် ⽜ → [U+2F5C]

ဘာသာကြုက်

Stroke order

ဗွဟ်ရမ္သာင်

• Mandarin

  (Standard)

  (Pinyin): yá (ya²)

  (Zhuyin): ㄧㄚˊ

  (Chengdu, SP): ya²

  (Dungan, Cyrillic): я (i͡a, I)

• Cantonese (Jyutping): ngaa⁴
• Hakka (Sixian, PFS): ngà
• မေန်လ္ပာ်ဗၟံက် (): ngà / ngāi
• မိန်နာန်

  (ဟးကဳယာန်, POJ): gê / gêe / gâ

  (Teochew, Peng'im): ghê⁵

• Wu (): ³nga

---

• Mandarin
  • (Standard Chinese)⁺
    • Pinyin: yá
    • Zhuyin: ㄧㄚˊ
    • Wade–Giles: ya2
    • Gwoyeu Romatzyh: ya
    • Tongyong Pinyin: yá
    • Sinological IPA ^(key): /jä³⁵/
  • (Chengdu)
    • Sichuanese Pinyin: ya²
    • Scuanxua Ladinxua Xin Wenz: ia
    • Sinological IPA ^(key): /ia²¹/
  • (Dungan)
    • Cyrillic: я (i͡a, I)
    • Sinological IPA ^(key): /ia²⁴/

    (Note: Dungan pronunciation is currently experimental and may be inaccurate.)

• Cantonese
  • (Standard Cantonese, Guangzhou)⁺
    • Jyutping: ngaa⁴
    • Yale: ngàh
    • Cantonese Pinyin: ngaa⁴
    • Guangdong Romanization: nga⁴
    • Sinological IPA ^(key): /ŋäː²¹/
• • (Sixian, incl. Miaoli and Meinong)
    • Pha̍k-fa-sṳ: ngà
    • Hakka Romanization System: ngaˇ
    • Hagfa Pinyim: nga²
    • Sinological IPA: /ŋa¹¹/
• မေန်လ္ပာ်ဗၟံက်
  • (ဖေအ်ဂျောံ)
    • : ngà / ngāi
    • IPA ^(key): /ŋa⁵³/, /ŋai³³/

Note: ngāi - synaeresis of 牙齒 used alone or in some compounds.

• Min Nan
  • (Hokkien: Xiamen, Quanzhou, General Taiwanese)
    • Pe̍h-ōe-jī: gê
    • Tâi-lô: gê
    • Phofsit Daibuun: gee
    • IPA (Kaohsiung): /ɡe²³/
    • IPA (Xiamen, Quanzhou, Taipei): /ɡe²⁴/
  • (Hokkien: Zhangzhou)
    • Pe̍h-ōe-jī: gêe
    • Tâi-lô: gêe
    • IPA (Zhangzhou): /ɡɛ¹³/
  • (Hokkien: Xiamen, Quanzhou, Zhangzhou, General Taiwanese)
    • Pe̍h-ōe-jī: gâ
    • Tâi-lô: gâ
    • Phofsit Daibuun: gaa
    • IPA (Zhangzhou): /ɡa¹³/
    • IPA (Xiamen, Quanzhou, Taipei): /ɡa²⁴/
    • IPA (Kaohsiung): /ɡa²³/

Note:

• gê/gêe - vernacular (“tooth; fang; ivory; broker”);
• gâ - literary (“screw thread”).

• (တးကြူ)
  • Peng'im: ghê⁵
  • ညံၚ်မအရေဝ်ဖေန်-အဝ်-အာဲဂျဳ: gê
  • IPA ^(key): /ɡe⁵⁵/

ဝူ

• (Shanghainese)
  • : ³nga
  • IPA ^(key): /ŋa̱²³/

ရမျာင်ကာန်ဒုန်

(ဝှာင်)

ဖျေံလဝ်သန္နိဋ္ဌာန်

牙

1. ၚေက်။
2. ဒြၚ်စိၚ်၊ ဂၞေဟ်မဆေၚ်စပ်ကဵုစိၚ်။
3. တၞောဝ်တောဝ်ကၠိက်။
4. (လိက်ပတ်, ဟွံဂတာပ်ခေတ်) သကဵုကိတ်။
5. (ဟွံဂတာပ်ခေတ်) ဗီုဝေါဟာတၞဟ်မဆေင်ကဵု 衙
6. (ဟွံဂတာပ်ခေတ်) ဗီုဝေါဟာတၞဟ်မဆေင်ကဵု 芽
7. ညးမဂွံစအကြာမၞိဟ်။

မဒုင်လွဳစ

• • ဂျပါန်: げ
  • ကိုဝ်ရဳယျာ: 아 (a)
• → သေံ-အခိုက်ကၞာ: *ŋaːᴬ
  • သေံ: งา (ngaa)
  • သေံလဴ: ງາ (ngā)
  • သေံလု: ᦇᦱ (ngaa)
  • သေံဇၞော်: ငႃး (ngáa)
  • အဟုမ်: 𑜂𑜠 (ṅa)
• → ဗဳယေတ်ဒါသ်-အခိုက်ကၞာ: *ŋaː
  • ဗဳယေတ်နာမ်: ngà

ဂျပါန်

နိရုတ်

ဝေါဟာခေန်ဂျဳမဆေင်စပ်ကဵုနူဏအ်
牙
き ကဆံင်: စ
ဂုန်ယဝ်မိ

ဝေါဟာကၠုၚ်နူ ဂျပါန်တြေံ

ဗွဟ်ရမ္သာင်

• IPA^(key): [kʲi]

နာမ်

牙(き) (ki) 

1. (ဟွံဂတာပ်ခေတ်) ဂၞေဟ်၊ ဂြၚ်စိၚ်၊ ၚေက်။

နိရုတ် ၂

ဝေါဟာခေန်ဂျဳမဆေင်စပ်ကဵုနူဏအ်
牙
きば ကဆံင်: စ
ဂုန်ယဝ်မိ

ဝေါဟာကၠုၚ်နူ ဂျပါန်တြေံ

ဗွဟ်ရမ္သာင် ၂

• (တဝ်ကဳယဝ်) き​ば [kíꜜbà] (အတာမာတာကာ – [1])
• IPA^(key): [kʲiba̠]

နာမ် ၂

牙(きば) (kiba) 

1. ဂၞေဟ်၊ ဂြၚ်စိၚ်၊ ၚေက်။
2. ကၠဵု။

နိရုတ် ၃

ဝေါဟာခေန်ဂျဳမဆေင်စပ်ကဵုနူဏအ်
牙
かび ကဆံင်: စ
ဂုန်ယဝ်မိ

Used in the Kojiki.

ဗွဟ်ရမ္သာင် ၃

• IPA^(key): [ka̠bʲi]

နာမ် ၃

牙(かび) (kabi) 

1. (ဟွံဂတာပ်ခေတ်) တၞံကၠုတ်တိုန်၊ ခၟောံတၞံ။

ဝေါဟာခေန်ဂျဳမဆေင်စပ်ကဵုနူဏအ်
牙
は ကဆံင်: စ
ဂုန်ယဝ်မိ

သွက်ဗွဟ်ရမ္သာင်ကဵုပ္ၚံက်အဓိပ္ပါဲမဆေင်ကဵုဝေါဟာ 牙 ၊ဆက်ဗီုအာဝေါဟာ歯ဏအ်ကီု။ (ဝေါဟာ၊牙၊ တဏအ်ဝွံမနွံကဵုခ္ဍံက်လိက်အရာမရုဲစှ်ကေတ်မဆေၚ်စပ်ကဵုဂမၠိုၚ်ရ။)

(မဗက်အဆက်စရၚ်တဏအ်ဝွံမသိုၚ်ဗဒှ်လဝ်ဟွံသေၚ်: 歯.)

နိရုတ် ၄

ဝေါဟာခေန်ဂျဳမဆေင်စပ်ကဵုနူဏအ်
牙
げ ကဆံင်: စ
ဂဝ်အေဝ်

ဝေါဟာကၠုၚ်နူ ကြုက်အဒေါဝ် 牙

ဗွဟ်ရမ္သာင် ၄

• IPA^(key): [ɡe̞]

နာမ် ၄

牙(げ) (ge) 

1. ဂၞေဟ်အပ္ဍဲသတ်တိရစ္ဆာန်ဂမၠိုၚ် ဝါ ဂၞေဟ်။
2. ဂြၚ်အပ္ဍဲစိၚ်ဂမၠိုၚ်၊ ဒြၚ်စိၚ်။
3. ၚေက်။

နိရုတ် ၅

ဝေါဟာခေန်ဂျဳမဆေင်စပ်ကဵုနူဏအ်
牙
が ကဆံင်: စ
ခေန်ဟာန်

ဝေါဟာကၠုၚ်နူ ကြုက်အဒေါဝ် 牙

ဗွဟ်ရမ္သာင် ၅

• IPA^(key): [ɡa̠]

အဆက်စုတ်လက္ကရဴ

牙(が) (ga) 

1. ဂၞေဟ်အပ္ဍဲသတ်တိရစ္ဆာန်ဂမၠိုၚ် ဝါ ဂၞေဟ်။
2. ဂြၚ်အပ္ဍဲစိၚ်ဂမၠိုၚ်၊ ဒြၚ်စိၚ်။
3. ၚေက်။