末

ဗဵုရံၚ်ဝေါဟာ: 夫၊ 禾၊ 天၊ 未၊ 夭၊ ကဵု 木 တဏအ်။

末 U+672B, 末 CJK UNIFIED IDEOGRAPH-672B ← 未 [U+672A] လိက်ဗီုကောန်ရုပ်CJKဂမၠိုင် 本 → [U+672C]

ဘာသာကြုက်

simp. and trad.		末

ဗွဟ်ရမ္သာင်

• မာန်ဒါရေဝ်

  (Pinyin): mò (mo⁴)

  (Zhuyin): ㄇㄛˋ

• ကာန်ဒုန် (ဇုဲဖှေန်): mut⁶
• ဟးကာ

  (Sixian, PFS): ma̍t

  (Meixian, Guangdong): mad⁶

• မေန်လ္ပာ်ဗၟံက်သၟဝ်ကျာ (KCR): muòi / mŏ̤
• မေန်လ္ပာ်ဗၟံက် (BUC): muăk
• မေန်လ္ပာ်ဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ

  (Hokkien, POJ): boa̍h / boa̍t

  (တးကြူ၊ ဖါန်အိန်): bhuah⁸ / muêg⁸ / muag⁸

• ဝူ (Shanghai, Wugniu): ⁵meq

---

• Mandarin
  • (Standard Chinese)⁺
    • Hanyu Pinyin: mò
    • Zhuyin: ㄇㄛˋ
    • Tongyong Pinyin: mò
    • Wade–Giles: mo⁴
    • Yale: mwò
    • Gwoyeu Romatzyh: moh
    • Palladius: мо (mo)
    • Sinological IPA ^(key): /mu̯ɔ⁵¹/
      
  • (Standard Chinese, erhua-ed)⁺
    • Hanyu Pinyin: mòr
    • Zhuyin: ㄇㄛˋㄦ
    • Tongyong Pinyin: mòr
    • Wade–Giles: mo⁴-ʼrh
    • Yale: mòr
    • Gwoyeu Romatzyh: moll
    • Palladius: мор (mor)
    • Sinological IPA ^(key): /mu̯ɔɻ⁵¹/
• ကာန်ဒုန်
  • (Standard Cantonese, Guangzhou–Hong Kong)
    • Jyutping: mut⁶
    • Yale: muht
    • Cantonese Pinyin: mut⁹
    • Guangdong Romanization: mud⁶
    • Sinological IPA ^(key): /muːt̚²/
• ဟးကာ
  • (Sixian, incl. Miaoli and Neipu)
    • Pha̍k-fa-sṳ: ma̍t
    • Hakka Romanization System: mad
    • Hagfa Pinyim: mad⁶
    • Sinological IPA: /mat̚⁵/
  • (Meixian)
    • Guangdong: mad⁶
    • Sinological IPA: /mat̚⁵/
• မေန်လ္ပာ်ဗၟံက်သၟဝ်ကျာ
  • (ဇျေန်ယျဝ်)
    • ခဳနေၚ်ချူမအရေဝ်ဗီုပြၚ်ရဝ်မာန်: muòi / mŏ̤
    • Sinological IPA ^(key): /muɛ⁴²/, /mɔ²⁴/
• မေန်လ္ပာ်ဗၟံက်
  • (ဖှာယ်ဂျို)
    • ၜါန်-ဝါပ်-ကာယ်: muăk
    • Sinological IPA ^(key): /muaʔ⁵/
• မေန်လ္ပာ်ဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ
  • (Hokkien)
    • Pe̍h-ōe-jī: boa̍h / boa̍t
    • Tâi-lô: bua̍h / bua̍t
    • Phofsit Daibuun: boah, boat
    • IPA (Xiamen): /buaʔ⁴/, /buat̚⁴/
    • IPA (Quanzhou): /buaʔ²⁴/, /buat̚²⁴/
    • IPA (Zhangzhou): /buaʔ¹²¹/, /buat̚¹²¹/
    • IPA (Taipei): /buaʔ⁴/, /buat̚⁴/
    • IPA (Kaohsiung): /buaʔ⁴/, /buat̚⁴/

Note:

• boa̍h - vernacular;
• boa̍t - literary.

• (တးကြူ)
  • ဖါန်အိန်: bhuah⁸ / muêg⁸ / muag⁸
  • ဖါန်-အာဝ်-ဂျဳ-like: bua̍h / mue̍k / mua̍k
  • Sinological IPA ^(key): /buaʔ⁴/, /muek̚⁴/, /muak̚⁴/

Note:

• bhuah8 - vernacular;
• muêg8, muag8 - literary.

• ဝူ
  • (Northern: Shanghai)
    • Wugniu: ⁵meq
    • MiniDict: 'meh^去
    • Wiktionary Romanisation (Shanghai): ²'meq
    • Sinological IPA (Shanghai): /məʔ³⁴/

---

• Dialectal data

Variety	ဌာန်ဒၞာဲ	edit 末
မာန်ဒါရေဝ်	ဗေကျေန်	/mo⁵¹/
	ဟာဗေန်	/mɤ⁵³/
	တဳယာန်ကျေန်	/mo⁵³/
	ဇျဳနေန်	/mə²¹/
	ခြူဒေါန်	/mə⁴²/
	ဇျေန်ဇျာပ်	/mo²⁴/
	သျှဳအာန်	/mo²¹/
	Xining	/mɔ⁴⁴/
	Yinchuan	/muə¹³/
	Lanzhou	/mə¹³/ ～尾 /mə⁴⁴²/ ～～子
	Ürümqi	/mɤ²¹³/
	Wuhan	/mo²¹³/
	Chengdu	/mo³¹/
	Guiyang	/mo²¹/
	Kunming	/mo³¹/
	Nanjing	/moʔ⁵/
	Hefei	/mɐʔ⁵/
Jin	Taiyuan	/maʔ²/
	Pingyao	/mʌʔ⁵³/
	Hohhot	/maʔ⁴³/
Wu	Shanghai	/məʔ¹/
	Suzhou	/məʔ³/
	Hangzhou	/moʔ²/
	Wenzhou	/mø²¹³/
Hui	Shexian	/mɔ²²/
	Tunxi	/mo¹¹/
Xiang	Changsha	/mo²⁴/
	Xiangtan	/mo²⁴/
Gan	Nanchang	/mɵʔ⁵/
Hakka	Meixian	/mat̚⁵/
	Taoyuan	/mɑt̚⁵⁵/
Cantonese	Guangzhou	/mut̚²/
	Nanning	/mut̚²²/
	Hong Kong	/mut̚²/
Min	Xiamen (Hokkien)	/buat̚⁵/ /buaʔ⁵/
	Fuzhou (Eastern Min)	/muaʔ⁵/
	Jian'ou (Northern Min)	/muɛ⁴²/
	Shantou (Teochew)	/muak̚⁵/ /buaʔ⁵/
	Haikou (Hainanese)	/muak̚⁵/ /muak̚³/

---

• Middle Chinese: mat

Rime
Character	末
Reading #	1/1
Initial (聲)	明 (4)
Final (韻)	末 (64)
Tone (調)	Checked (Ø)
Openness (開合)	Closed
Division (等)	I
Fanqie	莫撥切
Baxter	mat
Reconstructions
Zhengzhang Shangfang	/muɑt̚/
Pan Wuyun	/mʷɑt̚/
Shao Rongfen	/muɑt̚/
Edwin Pulleyblank	/mwat̚/
Li Rong	/muɑt̚/
Wang Li	/muɑt̚/
Bernhard Karlgren	/muɑt̚/
Expected Mandarin Reflex	mò
Expected Cantonese Reflex	mut6

ဖျေံလဝ်သန္နိဋ္ဌာန်

末

1. တၞုၚ်၊ က္ဍဟ်တၞံဆု။
2. ဖဵု၊ ဒတုဲဖဵု။
3. လဇုဲ ဝါ မဆေၚ်စပ်ကဵုအဆံၚ်လက္ကရဴအိုတ်၊ ပတုဲထောံအမှု၊ ဒေါံထောံ။
4. မစိုပ်ကဆံၚ်တုဲဒှ်၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုလက္ကရဴအိုတ်၊ ပွမရုပ်သီထောံအမှု၊ ပွမတၟာတ်ထောံအမှု၊ တၞုၚ်တၞောတ်။
5. ဟွံမွဲကဵုပရေၚ်ပၟိက်၊ လုပ်ကေၚ်ကာ၊ မသဝ်စှ်ေ၊ ကဆံၚ်သဝ်သဝ်ဗွဲကိုပ်ကၠာ၊ မၞိဟ်ကဆံၚ်သဝ်သဝ်။
6. လိက်ကၠိုက်၊ ကပေါတ်မနွံကဵုကဆံၚ်မကလၚ်စမချိုတ်ပၠိုတ်။
7. ဟွံသေၚ်၊ ညိည၊ ဟွံမွဲ။

ဂျပါန်

နိရုတ်

ခေန်ဂျိအပ္ဍဲဝေါဟာတဏအ်
末
すえ ကဆံၚ်အဇာ ၄
kun'yomi

ဝေါဟာကၠုၚ်နူ ဂျပါန်တြေံ

ဗွဟ်ရမ္သာင်

• (တဝ်ကဳယျဝ်) すえ [sùé] (ဟေးဗါန် – [0])
• IPA^(key): [sɨe̞]

နာမ်

末(すえ) (sue) ပု.

1. မဆေၚ်စပ်ကဵုတၞုၚ် ဝါ က္ဍဟ်မဆေၚ်စပ်ကဵုရုၚ်စက်။
2. တၞာၚ်ဆု ဝါ သြောဝ်။
3. က္ဍဟ်တၞံဆု။
4. မဆေၚ်စပ်ကဵုတၞုၚ်တၞောတ် ဝါ မပတုဲထောံမဆေၚ်စပ်ကဵုအရာမွဲမွဲသာ်။
5. မဆေၚ်စပ်ကဵုအထောတ် ဝါ က္ဍဟ်ဒဵုမဆေၚ်စပ်ကဵုတၟံလးဨကြက်ဂန်။
6. မဆေၚ်စပ်ကဵုၚေက်မြ ဝါ မကြပ်မဆေၚ်စပ်ကဵုဂၠံၚ် ဝါ တိဗ္ၚ။
7. ကောန်စဴစး။
8. မဆေၚ်စပ်ကဵုအနာဂတ်၊ ဟွံလံဏီ၊ ကြဴ။
9. မဆေၚ်စပ်ကဵုမတုဲဒှ်နကဵုမလံအခိၚ်ကာလ။
10. အယုက်ဇၞော်၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုမတုဲဒှ်နကဵုမချဳဒရာၚ်ဂလံအခိၚ်ကာလ။
11. လောကဂုန်စရာဲစှ်ေအာ၊ လောကမနွံကဵုဒ္ဂေတ်ပဋိပတ်မသဝ်စှ်ေဂမၠိုၚ် ကဵု ဂမြၚ်စၚ်ခြၚ်မလီုဒ္ဂေတ်ပဋိပတ်။
12. မဆေၚ်စပ်ကဵုမတုဲဒှ်နကဵုမွဲသၞာံ၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုဒုတိယပၞောဝ်နကဵုမွဲသၞာံ။
13. ချပ်ဗ္စာရဏာအခိၚ်နကဵုမလဇုဲ။
14. မဆေၚ်စပ်ကဵုမက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဖဵု၊ ကိုန်လာပ် ဝါ ဒရိပ်အရိုပ်၊ သှ်ေသၟေဟ်မံၚ်မဆေၚ်စပ်ကဵုမကၠောန်တုဲဒှ်အာအရာမွဲမွဲသာ်။
15. မဆေၚ်စပ်ကဵုဂၠံၚ်ချဳဒရာၚ်အာပ္ဍဲမအာစိုပ် ဝါ စိုပ်တုဲအာ။
16. မဆေၚ်စပ်ကဵုဗၠာဲသၟတ် ဝါ ကောန်ၚာ်လက္ကရဴအိုတ်။
17. သၟတ်ဗၠာဲ၊ ဘဝကောန်ၚာ်။
18. မဆေၚ်စပ်ကဵုခုၚ်ဂ္ဇံကဆံၚ်မသဝ်အိုတ်၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုဒၞာဲဂ္ဇံနကဵုလဗံက်ၜါၝောံတဲ၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုကဆံၚ်တန်မသဝ်အိုတ်။
19. မဆေၚ်စပ်ကဵုဂါထာပိုတ်အလန်သတ္တမဂမၠိုၚ် ဝါ လၟေၚ်တရဴမဆေၚ်စပ်ကဵုဝေါဟာ 短歌။
20. မဆေၚ်စပ်ကဵုမတုဲဒှ်နကဵုပိုတ် ဝါ လောက။
21. မဆေၚ်စပ်ကဵုဒကုတ်ဒကဴဒုတိယပၞောဝ်နကဵုလိက်အုပ် ဝါ လိက်ဝတ္ထု။
22. မဆေၚ်စပ်ကဵုဥပ္ပတိ၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုတၞုၚ်ပွမစကၠောန်မၠောန်။
23. မဆေၚ်စပ်ကဵုခဒံတိက်အပ္ဍဲဍုၚ်နကဵုနန်ဂၠောၚ် ဝါ ကမၠောန်ဗြဴစကာစပ္ဍဲကၠံသ္ၚိတၠတိဂမၠိုၚ်၊ ညးမကၠောန်ကမၠောန်ဗြဴစကာစပ္ဍဲသ္ၚိကၟိန်သာ်တဏအ်။
24. အဇာကဆံၚ်သဝ် ဝါ ကဆံၚ်၊ ပိုတ်မဆေၚ်စပ်ကဵုအဇာကဆံၚ်သဝ် ဝါ ကဆံၚ်အဇာ။
25. ပၟိက်အောန်အရာမွဲမွဲသာ်၊ အရာသောဲသောဲ။
26. ဍာ်ဇွောဝ်စှ်ေ။
27. ပ္ဍဲဝေါဟာ 神楽၊ မယဵုဒုၚ်သ္ပပွ၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုဒၞာဲဂ္ဇံလ္တူလ္ပာ်မစှ်ေကဵုပလ္လၚ်ပူဇဴ ဝါ ဥဒ္ဒိဿစေတဳ၊ မဆေၚ်စပ်ကဵုပွမလုပ်ဍိုက်ဇာတ်ညးမဒုၚ်လှ်ေထ္ၜးပ္ဍဲခုၚ်ဇိုၚ်ပန်။

နိရုတ် ၂

ခေန်ဂျိအပ္ဍဲဝေါဟာတဏအ်
末
うら ကဆံၚ်အဇာ ၄
kun'yomi

ဝေါဟာကၠုၚ်နူ ဂျပါန်တြေံ

ဗွဟ်ရမ္သာင် ၂

• IPA^(key): [ɯ̟ɾa̠]

နာမ် ၂

末(うら) (ura) ပု.

ခေန်ဂျိအပ္ဍဲဝေါဟာတဏအ်
末
うれ ကဆံၚ်အဇာ ၄
kun'yomi

1. မဆေၚ်စပ်ကဵုတၞောတ် ဝါ မသၠုၚ်အိုတ်နကဵုရုၚ်စက်။
   1. တၞာၚ်ဆု ဝါ လၟောဝ်။
   2. က္ဍဟ်တၞံဆု။
2. မဆေၚ်စပ်ကဵုကဆံၚ်ပထမ၊ မတုဲဒှ်အာနကဵုအရာမွဲမွဲသာ်။

နိရုတ် ၃

ခေန်ဂျိအပ္ဍဲဝေါဟာတဏအ်
末
まつ ကဆံၚ်အဇာ ၄
goon

ဝေါဟာကၠုၚ်နူ ကြုက်လဒေါဝ် 末 (MC mat)

နာမ် ၃

末(まつ) (matsu) ပု.

1. လိက်ကၠိုက်။
2. မဆေၚ်စပ်ကဵုရုၚ်ဇာတ်ပၠအခိုက်ကၞာကြုက်၊ အပဵုသွက်ဂွံရပ်စပ်မွဲသာ်၊ ဒကုတ်ပၟိက်ဟွံဇၞော်။

အဆက်လက္ကရဴ

末(まつ) (matsu) ပု.

1. မဆေၚ်စပ်ကဵုမတုဲဒှ်အာအပိုၚ်အခြာခေတ်နကဵုအခိၚ်ကာလ။