ရီု:ဗီုလဵုဂွံစ

မုက်လိက်ဏအ်ဂှ် သွက်ညးမစကာ ဝိက်ရှေန်နရဳတၟိတၟိတအ်မ္ဂး ဒှ်ဂုဏ်ဖိုလ်ရောင် ပတှ်ေကေတ်ရ။

စုတ်ဝေါဟာရတၟိ (ဟွံသေင်မ္ဂး) ဂၠာဲမဝေါဟာရ မနွံဒၟံင်တုဲတုဲ

မဝေါဟာရ ဇကုမိက်တီဂှ် တက်စုတ် ပ္ဍဲကဵု ခံက်ဂမၠာဲ (Searchbox) တုဲ ဍဵုဂၠာဲ ဟွံသေင်မ္ဂး ဍဵု enter ပ္ဍဲကောန်ဍေင်ညိ။ ဥပမာ - မအရေဝ် love ဂှ် ဇကုမိက်ဂွံပလေဝ်မ္ဂး loveတက်ဆိုစုတ် ညိ။ သာ်ဂှ်ဟွံသေင် နကဵုအရေဝ်ဘာသာသအာင် ဗီုကဵုအရေဝ်ဗၟာ၊ အရေဝ်သေံ၊ အရေဝ်မန် ဇကုတက်စုတ်ဂွံကီုရ။ (ဥပမာ - ဆာန် (chān))

ဗီုမလုပ်ပလေဝ်

ပ္ဍဲ မုက်လိက် ဇကုမိက်ဂွံပလေဝ်ဂှ် ဇကုလုပ်စိုပ်အာတုဲမ္ဂး "ခၞံကၠောန် မုက်လိက်ဏအ်" (ဟွံသေင်မ္ဂး) "ပလေဝ်" လတူလေန်ဂှ် ဍဵုတုဲ စပလေဝ်ဂွံရ။ ယဝ်ရ မုက်လိက် ဝေါဟာရဂှ် နွံဒၟံင်တုဲတုဲရမ္ဂး ပ္ဍဲလတူ လပါ်တဲပုင်ဂှ် ဍဵု "ပလေဝ်ဒါန် တမ်ကၞက်" တုဲ ပလေဝ်ဒါန်ဂွံရ။

ဖောဝ်မေတ်ဝဳကဳဂမၠိုင်

ပလေဝ်ဒါန်ကီု စချူတၟိ ပ္ဍဲကဵု ဝိက်ရှေန်နရဳမ္ဂး ဖောဝ်မေတ်ဝဳကဳလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဒးစကာရ။ ဖောဝ်မေတ် မစကာဂၠိုင်တအ်ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးကဵုလဝ် ဗွဲသၟဝ်ဝွံဂှ် ဗှ်ရံင်ညိ။

• က္ဍိုပ်လိက်မ္ဂး ဒးစုတ် ပၞောန်ကဝါန်== ဟွံသေင်မ္ဂး ===။ သွက်က္ဍိုပ်လိက်ဇၞော်မ္ဂး ပၞောန်ကဝါန်ၜါ == က္ဍိုပ်လိက်ဇၞော် ==၊ သွက်က္ဍိုပ်လိက်သၟတ် (ဝါ) က္ဍိုပ်လိက်လစှ်ေ မ္ဂး ပၞောန်ကဝါန်ပိ ===က္ဍိုပ်လိက်သၟတ်===။ ယဝ်ရ မိက်ဂွံစုတ် လစှ်ေသၟဝ်ဂှ်ပၠန်မ္ဂး ပၞောန်ကဝါန်ပန်၊ ဍောတ်နူဂှ်ပၠန် လစှ်ေနူဂှ်ပၠန်မ္ဂး မသုန်။
• မလိက် ဂမ္စေင် မ္ဂး စုတ် ''။ ဥပမာ ''ဂမ္စေင်''။
• မလိက် ဗစင် မ္ဂး စုတ် '''။ ဥပမာ '''ဗစင်'''။
• မိက်ဂွံပြေင် လၟေင်လိက်မ္ဂး စုတ် * (ဟွံသေင်မ္ဂး) # ဂတဂှ်ညိ။ လၟေင် နကဵု ဂၞန်မ္ဂး စုတ်#၊ လၟေင် နကဵု ဍောင်သၞံင်မ္ဂး စုတ်*။
• မလိက်မွဲမွဲ ယဝ်ရ မိက်ဂွံ လေန်စာမ်စုတ် ပ္ဍဲကဵု မုက်လိက် ဝိက်ရှေန်နရဳမန်မ္ဂး စုတ်[[မလိက်]]၊ ဥပမာ လိက်။

ဗီုပြင် ဗွဲဓမ္မတာ

ပ္ဍဲဝိက်ရှေန်နရဳဂှ် သ္ဒးချူ အတိုင်ဗီုပြင် မဖျေဟ်လဝ်ဂှ်ရ။ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ဗီုပြင်ဍေဟ်ဂှ် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

ဗွဲကိုပ်ကၠာ မအရေဝ်ဇကု မိက်ဂွံချူဂှ် ယၟုအရေဝ်ဘာသာဂှ် ဇကု သ္ဒးချူစုတ်ကိုပ်ကၠာရောင်။ ဥပမာ မအရေဝ်မန်မ္ဂး ဇကုဒးစုတ်

==မန်==

• ချူယၟုအရေဝ်ဘာသာဂှ်တုဲမ္ဂး ဒးစုတ် ဗွဟ်ရမ္သာင်ဍေဟ်၊ ဗီုလဵု ဂွံပ္တိတ်ရမ္သာင်ဍေဟ်ရ။ ပ္ဍဲကဵု ဝိက်ရှေန်နရဳမန်ဂှ် ပိုယ်တအ် စကာ သၞောတ်ဂၠးတိ IPA (သၞောတ်ပတိတ်ရမ္သာင် ဍုင်နာနာ)သွက်ဘာသာမန်ဂှ် နကဵု အေန်သတဳကျုတ်ဘာသာမန် ပလဝ်ဒတန် IPA-Mon နွံဒၟံင်ရ။ ရံင်သ္ၚိအင်တုဲ ဗပေင်စုတ်ညိ။
• စုတ် နိရုတ် တမ်မူလ မအရေဝ်ဂှ် ကၠုင်နူလဵု၊ ဗီုလဵု မပြံင်လှာဲကၠုင်တအ်ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးကဵုညိ။ ဥပမာ မုဟ်ကျာ၊ မုဟ်+ကျာ၊ မုဟ် ကၠုင်နူကြိကာ ၜိုဟ် ပမနာမ် ဒှ်အာ လမုဟ်၊ လမုဟ်ဂှ် လ ကၠေအ်အာတုဲ ဒှ်အာ မုဟ်ကျာ။ ယဝ်ရ ဇကုဟွံတီမ္ဂး လ္ပစုတ်လေဝ်ဂွံ။
• ဗၟံက်ထ္ၜး ဂကူမအရေဝ်၊ ပ္ဍဲဝါစင်္ဂ (၈) ဂကူဂှ် ဝေါဟာရဂှ် လုပ်လၟိဟ်လဵု၊ လဆောဝ်မ္ဂး ဝေါဟာရမွဲ ဒှ်ဂကူမအရေဝ်ၜါၜါလေဝ် နွံကီုရ။ ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲအရေဝ်မန် နာမ် ကဵု နာမဝိသေသန ဂှ် စကာတုပ်ပ်မ္ဂး စုတ်ပၞောန်ဒစေင်တုဲ ဗၟံက်ထ္ၜးကဵုညိ။ ဥပမာ နာမ်/နာမဝိသေသန။ ကလေင်ဗၟံက်ထ္ၜးကဵု မလိက်ဂှ် မွဲဝါပၠန်တုဲ ပ္ဍဲဝိက်ရှေန်နရဳမန်ဏအ် ဇၟာပ်ဝေါဟာရ မိက်ဂွံ ဗၟံက်ထ္ၜးကဵု စမၠောအ်အက္ခရရဝ်မာန် (roman transcription) တုဲ ကွေင်စုတ်ကဵု စမၠောအ်အက္ခရရဝ်မာန်ညိ။ နကဵု အေန်သတဳကျုတ်ဘာသာမန် ပလဝ်ဒတန် စမၠောအ်အက္ခရရဝ်မာန်ဂှ် ရံင်ကေတ် ပ္ဍဲသ္ၚိအင်တုဲ စုတ်ကဵုညိ။ ယဝ်ရ အဓိပ္ပါယ် နွံဂၠိုင်နူမွဲမ္ဂး ဗၟံက်ထ္ၜး မဂၞန်ဂတ မဒုင် လက္သန် # တုဲ ပံက်ကဵု ပွံက်အဓိပ္ပါယ်ဂမၠိုင်ညိ။
• ယဝ်ရ မကြိယာမ္ဂး ယဝ်ရတီမ္ဂး ဗၟံက်ထ္ၜးကဵု ကြိယာကရိုတ် (ကြိယာမပ ညံင်ဂွံဒှ်၊ ဥပမာ အာ (ကြိယာ) ဖအာ (ကြိယာကရိုတ်၊ တုဲပၠန် နာမ် (နူကြိယာ ကာလပမနာမ် ဒှ်အာ ဗီုလဵု) ဂှ်လေဝ် ဗၟံက်ထ္ၜးကဵုမာန်မ္ဂး ခိုဟ်ကီုရ။ ဥပမာ၊ အာ (ကြိယာ)၊ လအာ (မနာမ်)။ ပါဲနူဂှ်တုဲ ဂကူကြိယာနာနာဂမၠိုင်လေဝ် ဗၟံက်ကဵုမာန်မ္ဂး ခိုဟ်ကီုရ။ ဂကူကြိယာဂမၠိုင်
  • ကမ္မကကြိယာ (transitive Verb) - ကြိယာမနွံပၟိက်ကမ် ဥပမာ စ - အဲ စ ပုင်။
  • အကမ္မကကြိယာ (Intransitive Verb) - ကြိယာမဟွံမဲကုကမ်၊ ဥပမာ ဒြေပ် (အဲဒြေပ်)၊ စှ်ေ - အဲစှ်ေနူသ္ၚိ။ ဆဂး စှ်ေဂှ် ထပ်စုတ်ဂတဂှ် အက္ခရ်ပ/ဖ/ဗ မ္ဂး ဒှ်အာ ကမ္မကကြိယာ/ကြိယာကရိုတ်၊ အဲဖျေဟ်ဍေဟ် နူသ္ၚိ။ တုဲပၠန် စှ်ေ ဂှ် စုတ် ဒ ဂတမ္ဂး (ဒစှ်ေ) မ္ဂး ဒှ်အာ နာမ်။
  • သကမ္မကကြိယာ (Single Transitive Verb)
  • ဒွိကမ္မကကြိယာ (Double Transitive Verb)
  • ကာရကကြိယာ/ကြိယာကာရိုတ်
• တုဲမ္ဂး ယဝ်ရ ဝေါဟာတၟုပ် (ဝေါဟာရ အဓိပ္ပါယ်မတုပ် ဟွံသေင်မ္ဂး ကြပ်တုပ်) နွံမ္ဂး ဗၟံက်ထ္ၜးအာကဵုညိ။ ဥပမာ အာ၊ ကွာ်၊ ဒြေပ်။
• တုဲမ္ဂး ယဝ်ရ ဝေါဟာဒစး (ဝေါဟာရ အဓိပ္ပါယ် ဒစး ကုဝေါဟာရဂှ်) နွံမ္ဂး ဗၟံက်ထ္ၜးကဵုညိ။ ဥပမာ ဝေါဟာဒစး အာ ဂှ် ဒေါအ်၊ ဇူ။
• တုဲမ္ဂး ယဝ်ရ ဝေါဟာလွာ (ဝေါဟာရ မဆက်အာတိတ် နူကဵု ဝေါဟာရဂှ်) နွံမ္ဂး ဗၟံက်ထ္ၜးကဵုညိ။
• တုဲမ္ဂး ယဝ်ရ လဟီု နွံမ္ဂး ဗၟံက်ထ္ၜးကဵုညိ။
• တုဲမ္ဂး တြာဲ (အဓိပ္ပါယ် နကဵုဘာသာသအာင်) ဥပမာ မန် အာ၊ အင်္ဂလိက် to go။

နဒဒှ် ဥပမာ ရံင်ကေတ် ဗွဲသၟဝ်ဝွံညိ။ လပါ်ပါဲဂှ် ဗီုမချူစုတ်တုဲ လပါ်ပုင်ဂှ် ဗီုမမံက်ကၠုင် ကာလပိုယ် မတြးပ္တိတ်တုဲ။

ဥပမာ သွက် မနာမ်

ကာလမကၠောန်

ဗီုဍေဟ်မမံက်တိုန် ပ္ဍဲ ဝိက်ရှေန်နရဳ

===ပွံင်အက္ခရ် နဲတၞဟ်=== ကျာက် ===နိရုတ်=== နူ (မန်တြေံ) ကျာက် (လဆောဝ်) ကျေက် === ဗွဟ်ရမ္သာင် === *{{IPA|mnw|/kyac/}} ===နာမ်/နာမဝိသေသန=== *{{mnw-noun|tr=kyāk}} # ဣဓိကြဳဇှ် ဟွံသေင်မ္ဂး မပတှ်ေကေတ် မဒှ်ညးမဂွံလဝ် စၟိန်ပြမာန် စက္ကဝါ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး မဒှ်ညးမသၠဲပြဲ မနွံကဵု ဣဓိကြဳဇဟ်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး အရာမပစၞး ကုဣဓိကြဳဇှ်၊ ပူဂိုလ်ဂှ်။ ===ဝေါဟာတၟုပ်=== * [[တၠဳနွံကုပိုန်]] * [[စေတဳ]] ===ဝေါဟာဒစး=== * သၟိင်မာ / သၟိင်မာရ် === ဝေါဟာလွာ === {{der3|mnw |ကျာ်တြဲ |ကျာ်ထာဝရ |ကျာ်ပဋိမာရုပ် |ကျာ်စေတဳ |ကျာ်ဇၞော် |ကျာ်သြဳ }} ===လဟီု=== * ကျာ်ဒှ် မာပလီု (''ကမၠောန်မွဲမွဲ ကြပ်ဒှ်ကၠုင်မ္ဂး မၞိဟ်ဗက်ပလီု'') * ကျာ်လီုဂုန်ဇြဲ မၞိဟ်လီုဂုန်ရဲ (''အရာမဒးလီု ဟိုတ်နူ ပွဳပွူ'') * ကျာ်ဒးနွံကဵု ဒလာဲ မၞိဟ်ဒးနွံကဵု ဗဒါဲ (''မံင်ညးမွဲဓဝ် ဟွံဂွံ၊ ဒးနွံကဵု ပွဳပွူ'') * ကျာ်ထဝ်ဟွံမဲ ရဲကွာန်ဟွံလ္ၚောဝ် (''ဂုန်ပကာသန မပတံကဵု ဒြပ်၊ ပညာ ဟွံမဲမ္ဂး ညးတၞဟ် ဟွံပဂရု'') * ကျာ်ပ္ဍဲဘုတ်လေဝ် ဟွံဗၠးအရေဝ် (မၞိဟ်လဵုလေဝ် ဂွံဗၠး အစောဒကညးတၞဟ် ဟွံမဲ) * ကျာ်ဇၞော် ထဍိင်ဒးထၟာဲတဲ (''မၞိဟ်ဇၞော် ကၠောန်ဗၠေတ်အာ'') ===တြာဲ=== * English: God * မြန်မာ: [[ဘုရား]]

ပွံင်အက္ခရ် နဲတၞဟ် ကျာက် နိရုတ် နူ (မန်တြေံ) ကျာက် (လဆောဝ်) ကျေက် ဗွဟ်ရမ္သာင် IPA /kyac/ စၞးနာမ်/ နာမ် ကျာ် (kyāk) ဣဓိကြဳဇှ် ဟွံသေင်မ္ဂး မပတှ်ေကေတ် မဒှ်ညးမဂွံလဝ် စၟိန်ပြမာန် စက္ကဝါ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး မဒှ်ညးမသၠဲပြဲ မနွံကဵု ဣဓိကြဳဇဟ်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး အရာမပစၞး ကုဣဓိကြဳဇှ်၊ ပူဂိုလ်ဂှ်။ ဝေါဟာတၟုပ် တၠဳနွံကုပိုန် စေတဳ ဝေါဟာဒစး သၟိင်မာ / သၟိင်မာရ် ဝေါဟာလွာ ကျာ်တြဲ ကျာ်ထာဝရ ကျာ်ပဋိမာရုပ် ကျာ်စေတဳ ကျာ်ဇၞော် ကျာ်သြဳ လဟီု ကျာ်ဒှ် မာပလီု (ကမၠောန်မွဲမွဲ ကြပ်ဒှ်ကၠုင်မ္ဂး မၞိဟ်ဗက်ပလီု) ကျာ်လီုဂုန်ဇြဲ မၞိဟ်လီုဂုန်ရဲ (အရာမဒးလီု ဟိုတ်နူ ပွဳပွူ) ကျာ်ဒးနွံကဵု ဒလာဲ မၞိဟ်ဒးနွံကဵု ဗဒါဲ (မံင်ညးမွဲဓဝ် ဟွံဂွံ၊ ဒးနွံကဵု ပွဳပွူ) ကျာ်ထဝ်ဟွံမဲ ရဲကွာန်ဟွံလ္ၚောဝ် (ဂုန်ပကာသန မပတံကဵု ဒြပ်၊ ပညာ ဟွံမဲမ္ဂး ညးတၞဟ် ဟွံပဂရု) ကျာ်ပ္ဍဲဘုတ်လေဝ် ဟွံဗၠးအရေဝ် (မၞိဟ်လဵုလေဝ် ဂွံဗၠး အစောဒကညးတၞဟ် ဟွံမဲ) ကျာ်ဇၞော် ထဍိင်ဒးထၟာဲတဲ (မၞိဟ်ဇၞော် ကၠောန်ဗၠေတ်အာ) တြာဲ English: God မြန်မာ: ဘုရား

ဥပမာ သွက် မကြိယာ

ကာလမကၠောန်

ဗီုဍေဟ်မမံက်တိုန် ပ္ဍဲ ဝိက်ရှေန်နရဳ

===နိရုတ်=== ===ဗွဟ်ရမ္သာင်=== *{{IPA|mnw|/klàt/ }} ===ကြိယာ ၁=== # (အကမ္မကြိယာ) ကၠာတ် (klāt) မပ အရာမနွံပ္ဍဲပါင် ပ္တိတ်မ္ၚး။ # (ကမ္မကြိယာ) ပၠာတ် (ပ္တိတ်) (plāt) - မပ ညံင်ဂွံတိတ်အာ နူကဵုပါင် ညးမွဲမွဲ။ # (နာမ်) ကၞာတ် (knāt) - ဒဒှ် မတိတ်ကၠုင် နူကဵု ပါင်ညးမွဲမွဲ။ ဥပမာ- ကၞာတ်ၜဴ (စၜဴ သ္ၚာဲဇြောတ်ကေတ် ဍာ်ဍေဟ်တုဲ အရာမသှ်ေဒၟံင် (စဟွံဂွံ ကၠာတ်ပ္တိတ်နူပါင်)။ ကၞာတ်က (ကဇၞော်ဇၞော် စလဝ် ကဍောတ်တ်တုဲ မကလေင်ကၠာတ်ပ္တိတ်လဝ်)။ ===ဝေါဟာတၟုပ်=== ဆဟ် ===ဝေါဟာဒစး=== ၚိတ် ===ကြိယာ ၂=== # (အကမ္မကြိယာ) ကၠာတ် (klāt) မဟွံလဂူ ကုညးမွဲသအာင်၊ မဟွံမိက်ဒဒှ်ေ ကုညးမွဲသအာင်။ # (ကမ္မကြိယာ) ပညာတ် (pañāt) ပကဵု ညးမွဲမွဲ ညံင်ဟွံဂံင် ဆက်ကၠောန်၊ ဆက်ကၠုင်၊ ဆက်မံင် ပ္ဍဲကဵု အကာဲအရာမွဲမွဲ။ ===ဝေါဟာတၟုပ်=== * ပါဲ * ဓလေတ် ===ဝေါဟာဒစး=== * လဂူ * ဍုက်ကေဝ် ===တြာဲ===

နိရုတ် ဗွဟ်ရမ္သာင် IPA(key): /klàt/ ကြိယာ ၁ (အကမ္မကြိယာ) ကၠာတ် (klāt) မပ အရာမနွံပ္ဍဲပါင် ပ္တိတ်မ္ၚး။ (ကမ္မကြိယာ) ပၠာတ် (ပ္တိတ်) (plāt) - မပ ညံင်ဂွံတိတ်အာ နူကဵုပါင် ညးမွဲမွဲ။ (နာမ်) ကၞာတ် (knāt) - ဒဒှ် မတိတ်ကၠုင် နူကဵု ပါင်ညးမွဲမွဲ။ ဥပမာ- ကၞာတ်ၜဴ (စၜဴ သ္ၚာဲဇြောတ်ကေတ် ဍာ်ဍေဟ်တုဲ အရာမသှ်ေဒၟံင် (စဟွံဂွံ ကၠာတ်ပ္တိတ်နူပါင်)။ ကၞာတ်က (ကဇၞော်ဇၞော် စလဝ် ကဍောတ်တ်တုဲ မကလေင်ကၠာတ်ပ္တိတ်လဝ်)။ ဝေါဟာတၟုပ် ဆဟ် ဝေါဟာဒစး ၚိတ် ကြိယာ ၂ (အကမ္မကြိယာ) ကၠာတ် (klāt) မဟွံလဂူ ကုညးမွဲသအာင်၊ မဟွံမိက်ဒဒှ်ေ ကုညးမွဲသအာင်။ (ကမ္မကြိယာ) ပညာတ် (pañāt) ပကဵု ညးမွဲမွဲ ညံင်ဟွံဂံင် ဆက်ကၠောန်၊ ဆက်ကၠုင်၊ ဆက်မံင် ပ္ဍဲကဵု အကာဲအရာမွဲမွဲ။ ဝေါဟာတၟုပ် ပါဲ ဓလေတ် ဝေါဟာဒစး လဂူ ဍုက်ကေဝ် တြာဲ