တြၚ်

မန်

တြၚ် ၊ ပါၚ်တြၚ်

နာမ်

• တြၚ်

1. နွံကဵုပန်တၠၚ် ပံက်ကၟာတ်အခိၚ်ဒးစိုတ်ဂွံတုဲ၊ သွက်ဂွံစဵုဒၞာအခိၚ်မၞိဟ်ဟွံမွယ်၊ စဵုဒၞာကမၠတ်တံတိုန်သ္ၚိကီု သီုကဵုစဵုဒၞာကၠဵုတံတိုန်သ္ၚိ၊
2. ပၞော်ပါၚ်ပထောၚ်ပန်တၠၚ် သွက်ဂွံလုပ်စိုပ်အာလပါ်အပ္ဍဲသ္ၚိတေံမာန်၊ ပထောၚ်ဒဵု လုပ်အာသွက်ဂွံစိုပ်လဒေါဝ်ထီုဂှ်မာန်။

ပ္ၚံက်အဓိပ္ပါဲတၞဟ်

1. အခိၚ်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂးတှ်ေ တြၚ်သ္ၚိ ကော်စပါၚ်တြၚ်သ္ၚိဒးနွံတုဲ သွက်မၞိဟ်ဂွံလုပ်တိတ်ပ္ဍဲမ္ၚးမာန်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်ဗ္တံပၠန်လေဝ် ဒးကၟာန်တြၚ်တုဲ ဖေက်ကမၠတ်တံလုပ်တိုန်သ္ၚိဗွဲတုန်။
2. ယဝ်ရဟီုစိုပ်အာတြၚ်ပါၚ်ဍုၚ်ဏောၚ်ဟီုတှ်ေ ဇၞော်နူတြၚ်သ္ၚိတုဲ ကၠောန်လဝ်ပါၚ်တြၚ်ကၟာန်ဍုၚ်တုဲ မၚ်မွဲစဵုဒၞာဒပ်ပၞာန်သၞတံ ညံၚ်ဟွံဂွံလုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲလဒေါဝ်ဍုၚ်မာန်ဂှ် နကဵုပသဲခိုၚ်ခိုၚ်တီုတီုဟေၚ် ကၠောန်လဝ်တြၚ်ပါၚ်လုပ်ဍုၚ်နန်မဒှ်ရ။
3. တြၚ်နွံၜါဗီုဟီုမံၚ်နကဵုယၟုတြၚ်ဏံတုဲ ကၟာတ်တြၚ်ကေၚ်မိၚ်ဒၟံၚ်တွဵုဟီုဂှ် ညးကၟာတ်ပါၚ်တြၚ်သ္ၚိရ၊ ကၟာန်တြၚ်သ္ၚိဟီုဂှ် စိုပ်အခိၚ်သဝ်တ္ၚဲဂၠုၚ်မ္ဂးတှ်ေ ဒးကၟာတ်တြၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ တြၚ်ဏံဂှ်နွံဂတမုက်ဂမေၚ်သ္ၚိတုဲ ဗၟံက်ပလိုတ်နွံၜါဒိုဟ်ရ၊ ကော်စတြၚ်သ္ၚိဇၞော်ရ၊ ယဝ်ရဟီုစိုပ်အာပါၚ်တြၚ်မ္ဂးတှ်ေ သ္ကဲသ္ကဲသ္ၚိတံပၞော်ပထောၚ်လဝ်တုဲ သွက်ကျာဂွံလုပ်သ္ၚိတုဲ သ္ၚိဂွံဂံက်ညံၚ်ဟွံဂွံကတဴဂှ် ပံက်လဝ်ပၞော်ပါၚ်တြၚ်ဍောတ်တ်ဂှ် ကော်စဗတၚ် ပါၚ်တြၚ်လေဝ်ညးကော်စကီုရ။

လဟီု

1. ပံက်တြၚ်ဆာ်ဗက်စှ်ေကၠုၚ်ကော၊ (ဂွံအဓိပ္ပါဲဂှ်တှ်ေ ဝုတ်တ်တံ ကၠတ်ဗက်သၟတ်တြုံ ကပှ်ဂိုၚ်ဂွံယာတ်ဇိုက်တုဲ ပၞော်တြၚ်သ္ကဲသ္ၚိဍောတ်တ်ဂှ် ကၠတ်ဆၚ်စှ်ေနူလ္တူသ္ၚိတုဲ ဗက်တြုံ ဗက်အာသၟတ်တြုံကဝေၚ်ဆာန်ဇကု ပံက်တြၚ်ဆာ်ဗက်စှ်ေအာတြုံမဒှ်ရ။
2. တြၚ်ဍုၚ်ထကး၊ (ဂွံအဓိပ္ပါဲ ညံၚ်ရဴပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်မစဵုလဝ်သၞတံဂှ် ယဝ်ထကးအာဏောၚ်တှ်ေ သၞတံလုပ်ဂွံတုဲ ဍုၚ်လေၚ်လီုအာလောဲလောရ၊ တြၚ်ဍုၚ်ထကးဏံ သုၚ်စောဲစအကြာညးဍုၚ်ကွာန်တံမိၚ်အောန်ဒၟံၚ်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်တှ်ေ ပတောံပတုပ်ဥပမာဂၠိုၚ်ရ၊ ညံၚ်ရဴကေတ်ဟွံမာန်ရ၊ ညံၚ်ရဴဝိုၚ်ထကးဗွဲတုန်သာ်ဏံဂှ် ဟီုစဂွံမိၚ် တြၚ်ဍုၚ်ထကးတုဲ ဝိုၚ်လီု ဝိုၚ်ထကးဒှ်အာသုညဂွံအဓိပ္ပါဲရ။
3. သ္ၚိဟွံမွယ်ကဵုတြၚ်၊ (ဂွံအဓိပ္ပါဲနာနာသာ်တုဲ ညံၚ်ရဴသၟတ်ဗြဴကၟာဲတံ တြုံတၠသ္ၚိဟွံမွယ်တုဲ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသ္ၚိဟွံမွယ်ကဵုပါၚ်တြၚ် ညးလဵုလုပ်ကၠုၚ်ဗဵုဝေၚ်မာန်အိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဟီုစိုပ်အာ ညံၚ်ရဴပူဂဵုမွဲဂှ် ဟွံမွယ်ကဵုကောဒေံ ဟွံမွယ်ကဵုမၞိဟ်မၚ်မွဲစဵုဒၞာတုဲ ညးဂမၠိုၚ်ကဵုဒဒိုက်မာန်လောဲလောဲတုဲ ညးတၞဟ်ဟွံဒးညှာမွဲသာ်လ္တူပူဂဵုတံဂှ်တုဲ ကော်စ ညံၚ်ရဴသ္ၚိဟွံမွယ်ကဵုတြၚ် ပါၚ်တြၚ်လေဝ်ဟီုဂွံရ။

ဝေါဟာတၟုဟ်

• ပထောၚ် (pathoṅ)
• ပၞော် (pnok)
• ဗတၚ် (bataṅ)

 

ဝေါဟာလွာ

• တြၚ်ဂၠဴ (traṅglao)
• တြၚ်ဍုၚ် (traṅḍuṅ)
• တြၚ်ဍုၚ်နရက် ပံက်−ကၟာတ် (traṅḍuṅnarak paṃk−kmāt)
• တြၚ်ဍုၚ်သွဝ် ပံက်−ကၟာတ် (traṅḍuṅswaw paṃk−kmāt)
• တြၚ်နိဗ္ဗာန် ပံက်−ကၟာတ် (traṅnibbān paṃk−kmāt)
• တြၚ်ပ္ဍဲ (traṅpḍoa)
• တြၚ်ဖဴ (traṅphao)
• တြၚ်ဖဴ (traṅphao)
• တြၚ်မ္ၚး (traṅmṅaḥ)
• တြၚ်သ္ၚိ (traṅsṅi)
• ပါၚ်တြၚ် (pāṅtraṅ)
• ပါၚ်တြၚ်သ္ၚိ (pāṅtraṅsṅi)
• ပၞော်ပါၚ်ဗတၚ် (pnokpāṅbataṅ)
• ဗတၚ် (bataṅ)

 

ဝေါဟာဒစး

• ကၟဳစိန် (kmīcin)
• ဇိုၚ်ကၞိန် (jiuṅknin)
• သိၚ်ကျာ် (siṅkyāk)

 

ဖဵု

1. သ္ၚိနွံကဵုတြၚ်မစဵုလဝ်ခိုဟ်ဟ်ကၟောန်န်တံဂှ် ဗၠးဘဲအန္တရာယ်နာနာမာန်တုဲ သွက်မၞိဟ်နွံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် ဓဝိၚ်ၜိုဟ်အိုတ်ရ၊
2. ညံၚ်ရဴဍုၚ်နွံကဵုပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ခိုၚ်ခိုၚ်ကၠိုက်က်တံဂှ် ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် မိပ်စိုတ်ဓဝိၚ်ၜိုဟ်ဟွံက သၟိၚ်တၠဨကရာတ်တံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံဒးဖေက်သၞတံလုပ်စိုပ်ပ္ဍဲနန်မာန်ဂှ်ဟွံမွယ်ရ ဟိုတ်နူတြၚ်ဍုၚ်ခိုၚ်ကၟောန်ဗွဲမလောန်။